Osoby, które pragną założyć własną firmę, mogą to zrobić na kilka sposobów. Może być to zarówno jednoosobowa działalność gospodarcza, jak i jedna z dostępnych spółek prawa cywilnego lub handlowego. Warto przyjrzeć się im wszystkim, by dopasować odpowiednią formę do planowanego przyszłego rozwoju swojej firmy.
Spółki w prawie polskim
Spółki występujące w polskim prawie są pojęciem szerokim i podlegają dwóm odrębnym kodeksom. Wyróżniamy między innymi spółki prawa handlowego, które uregulowane zostały przez kodeks handlowy. Właściwym sądem, który rozstrzyga sprawy dotyczące spółek handlowych jest wydział gospodarczy sądu. Istnieją również spółki prawa cywilnego regulowane przez kodeks cywilny. Do rozstrzygania nieporozumień oraz powstałych sporów właściwy będzie wydział cywilny sądu. W celu prawidłowego porównania jednoosobowej działalności i spółki, weźmiemy pod uwagę spółkę z ograniczoną odpowiedzialnością.
Zakładanie i rejestracja
Pierwsze różnice można dostrzec już na poziomie rejestrowania jednoosobowej działalności oraz spółki. Jednoosobową działalność zakłada się w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG). Zarówno proces rejestracji, jak i dokonywanie późniejszych zmian, nie jest skomplikowane oraz nie wiążą się z tym żadne dodatkowe koszty. Wystarczy złożyć wniosek CEIDG-1 wraz z odpowiednimi załącznikami w urzędzie gminy. Wniosek można złożyć również w formie elektronicznej, jednak wtedy konieczna będzie wizyta w urzędzie w terminie do 7 dni, aby uwierzytelnić wniosek. W przypadku osoby, która dysponuje kwalifikowanym elektronicznym podpisem, powyższa wizyta nie będzie konieczna.
W przeciwieństwie do zakładania jednoosobowej działalności gospodarczej, rejestrowanie spółki dokonuje się w Krajowym Rejestrze Sądowym oraz związane jest od początku z kosztami. W pierwszej kolejności czeka nas płatna wizyta u notariusza, który musi sporządzić umowę w formie aktu notarialnego. Opłata notarialna oraz podatek od czynności cywilnoprawnych będzie uzależniony od wysokości kapitału zakładowego. Kolejnymi wydatkami będą opłata sądowa w kwocie 500 złotych oraz 100 złotych za ogłoszenie wpisu w Monitorze Sądowym. Spółkę można jeszcze zarejestrować w formie elektronicznej. Dzięki temu, wybierając wzór umowy spółki z o.o. zapłacimy zaledwie 250 złotych za opłaty sądowe. Do tej kwoty doliczamy podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 5% od wartości kapitału zakładowego.
Opodatkowanie działalności
W jednoosobowej działalności gospodarczej, podatkiem dochodowym obciążony jest przedsiębiorca. W trakcie rejestracji ma możliwość wybrania jednej z form opodatkowania. Wybiera spośród opodatkowania liniowego (19%) lub na zasadach ogólnych (istnieją tutaj dwa progi wyborcze- 18% oraz 32%). Przedsiębiorca, który prowadzi spółkę jest obciążony podatkiem CIT (15%)- podatek dochodowy od zysków spółki oraz podatek dochodowy od zysków, które wypłaca sobie (18%, 32%).
Prowadzona księgowość
Księgowość prowadzona w ramach spółki odbywa się w formie ksiąg rachunkowych oraz wymaganych sprawozdań finansowych. Dlatego niezbędne okazuje się zatrudnienie profesjonalnego księgowego, co bezpośrednio związane jest z kolejnym miesięcznym kosztem. Jeśli prowadzona księgowość jest w sposób przejrzysty, wtedy przedsiębiorca ma jasną sytuację finansową swojej spółki. Gdy chodzi o jednoosobową działalność gospodarczą, przedsiębiorca może samodzielnie prowadzić księgowość, a pomogą mu w tym specjalne programy online. Dzieje się tak, ponieważ wymóg prowadzenia ksiąg rachunkowych i sprawozdań dotyczy dochodu rocznego przekraczającego 2 mln euro.
Składki zdrowotne oraz ZUS
Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, jeśli nie jest zatrudniony na umowę o pracę lub nie posiada ubezpieczenia z innego tytułu, zmuszony jest do samodzielnego opłacania ZUS oraz składki zdrowotnej. Jednak, w przypadku nowych przedsiębiorców, mają oni prawo do płacenia jedynie 30% ZUS-u przez pierwsze 24 miesiące prowadzenia swojej działalności. Przedsiębiorca prowadzący działalność w formie spółki, ma takie same obowiązki. Nie posiada jednak prawa do płacenia niższej składki ZUS. Gdy w spółce jest większa liczba wspólników, nie muszą oni opłacać składek ZUS.
Odpowiedzialność za podejmowane działania
Odpowiedzialność przedsiębiorcy, który prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą jest nieograniczona, co oznacza, że wszelkie zobowiązania firmy ponosi całym swym osobistym majątkiem. Znacznie korzystniejsze dla przedsiębiorcy okazują się regulacje dotyczące odpowiedzialności w przypadku spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Spełnienie zobowiązań poszczególnych wspólników spółki jest możliwe jedynie na poziomie majątku spółki. Oznacza to, że odpowiedzialność poszczególnych udziałowców jest ograniczona do wysokości wniesionego przez nich wkładu. Co więcej, zarząd może uniknąć odpowiedzialności, wystarczy wykazać, że w odpowiednim terminie został złożony wniosek o ogłoszenie upadłości spółki.