Dnia 1 stycznia 2017 roku w życie weszły nowe przepisy, które zdecydowanie rozszerzają listę towarów, jakie objęte zostały odwrotnym obciążeniem. Oto kilka podstawowych rzeczy, które dotyczą zagadnienia odwrotnego obciążenia.
Co to jest odwrotne obciążenie?
Odwrotne obciążenie to forma rozliczenia podatkowego opierająca się na konkretnych zasadach oraz regułach, które dotyczą określonych sytuacji i okoliczności. Najprościej rzecz ujmując, dotyczy to sytuacji, kiedy nabywca towaru/usługi rozlicza podatek VAT, a nie sprzedawca. Ważne okazuje się stałe śledzenie zakresu towarów i usług, jakie podlegają odwrotnemu obciążeniu. Odwrotne obciążenie polega więc na przeniesieniu obowiązku rozliczenia podatku VAT ze sprzedawcy na jego nabywcę.
Odwrotne obciążenie, a obrót towarami krajowymi
Podatnicy, którzy dokonują sprzedaży towarów, jakie wymienione zostały w załączniku nr 11 Ustawy o VAT, są zobowiązani do wystawienia faktury bez wskazania stawki podatku. Taki dokument powinien zawierać również adnotację dotyczącą objęcia odwrotnym obciążeniem transakcji, w której nabywca towaru staje się zobowiązany do naliczenia podatku VAT. Zasady dotyczące stosowania odwrotnego obciążenia zostały uregulowane w art. 17 ust. 1 pkt 7 Ustawy o VAT. Sprzedawca musi być czynnym płatnikiem podatku VAT. Oznacza to, że w określonym Urzędzie Skarbowym jest złożona deklaracja dotycząca przystąpienia do podatku VAT, na podstawie której podatnik ma możliwość dokonywania odpowiednich rozliczeń. Po drugie, nabywca usługi lub towaru także musi być czynnym płatnikiem VAT. Po trzecie, transakcja jaka zostanie zawarta pomiędzy powyższymi stronami, nie będzie zwolniona z opodatkowania na podstawie zwartych w ustawie zasad i przepisów odnośnie zwolnień. Jeżeli natomiast dokonana będzie sprzedaż niżej wymienionych produktów, a jej wartość przekroczy 20000 złotych, w takiej sytuacji również będzie można zastosować odwrotne obciążenie. Będą to następujące produkty:
- procesory,
- przenośne maszyny do automatycznego odtwarzania danych o masie mniejszej niż 10 kg (laptopy, notebooki, tablety, inne komputery przenośne),
- telefony komórkowe w tym smartfony,
- konsole do gier wideo,
- urządzenia do gier zręcznościowych bądź hazardowych, które wyposażone zostały w elektroniczny wyświetlacz.
Jednolita gospodarczo transakcja
Za jednolitą gospodarczo transakcję uważa się taką transakcję, która obejmuje umowę, na podstawie której ma miejsce jedna lub więcej dostaw towarów, jakie zostały wymienione powyżej. Towary te zostają uznane za jednolitą gospodarczo działalność nawet, gdy ich dostawy zostały dokonane w oparciu o odrębne zamówienia bądź na postawie wymienionych więcej niż jednej faktury, jaka udokumentowała konkretną dostawę. Będzie to także transakcja, która obejmuje więcej niż jedną umowę. Odnosi się to do sytuacji, gdy okoliczności lub warunki, jakie im towarzyszyły odbiegały od zazwyczaj występujących w obrocie powyższymi towarami.
Odwrotne obciążenie w przypadku usług budowlanych
Odwrotne obciążenie może zostać zastosowane także w przypadku usług budowlanych. Obowiązują wtedy nie tylko wcześniej wymienione zasady. Dodatkowy czynnik dotyczy obowiązku realizowania przez usługodawcę swoich usług, pod postacią podwykonawcy. Odwrotnym obciążeniem nie zostają objęte wszystkie działania dotyczące branży budowlanej. Do czynności, które zostały objęte odwrotnym obciążeniem można zaliczyć:
- roboty budowlane, które związane są ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (budowa nowych budynków, przebudowa, remont budynków istniejących),
- roboty związane z przeprowadzeniem rozbiórki i burzenia obiektów budowlanych,
- roboty tynkarskie,
- roboty, które dotyczą wykładania posadzek i oblicowywania ścian,
- roboty malarskie.
Dokumenty związane z odwrotnym obciążeniem
Przepisy prawa podatkowego decydują czy należy zastosować odwrotne obciążenie. W przypadku, kiedy na fakturze nabywcy nie widnieje adnotacja dotycząca odwrotnego obciążenia, obowiązek za rozliczenie zobowiązania spoczywa na nabywcy. Informacja, która zostaje umieszczona na fakturze odnośnie odwrotnego obciążenia ma charaktery czysto informacyjny. Nie wpływa to na powstanie obowiązku odwrotnego zobowiązania, to samo dotyczy jej braku- obowiązek ten nie znika. Zdarza się jednak czasem sytuacja, kiedy na sprzedawcy spoczywa obowiązek dokonania rozliczenia, ale mylnie umieszcza on na fakturze informację sugerującą, że transakcja została objęta odwrotnym obciążeniem. Nie powoduje to jednak powstania takiego obowiązku u nabywcy. Nie pojawią się również żadne konsekwencje prawne, jeżeli nabywca z takiego odwrotnego obciążenia się nie rozliczy. O sposobie oraz rodzaju opodatkowania decyduje tylko i wyłącznie charakter transakcji. Jednak każdy z podatników, który zostaje zobowiązany do zastosowania odwrotnego obciążenia, staje się także zobligowany do przekazywania informacji na ten temat do odpowiedniego Urzędu Skarbowego. Informacja ta musi zawierać dane podatnika, który składa deklarację (w tym numer NIP), dane nabywcy wraz z NIP-em, a także łączna wartość towarów oraz usług, jakie podlegają odwrotnemu obciążeniu.